Veel ouders vinden het lastig om met hun kinderen en pubers over seks te praten. Toch is een open en eerlijke dialoog cruciaal. Kinderen die thuis op een gezonde manier over seksualiteit kunnen praten, maken vaak bewustere en veiligere keuzes. Als ouder kun je hen voorzien van juiste informatie, hen helpen om een positief zelfbeeld te ontwikkelen en misinformatie van leeftijdsgenoten of het internet corrigeren.
Wanneer begin je met praten over seks?
Het gesprek over seks hoeft niet te wachten tot de puberteit. Vanaf jonge leeftijd kunnen kinderen al eenvoudige uitleg krijgen over hun lichaam en grenzen. Naarmate ze ouder worden, kun je het gesprek steeds verder uitbreiden met onderwerpen als verliefdheid, relaties, consent en veilige seks.
- Peuter- en kleutertijd: Leer kinderen de correcte namen van hun geslachtsdelen en leg uit dat hun lichaam van henzelf is.
- Basisschoolleeftijd: Bespreek gevoelens, verliefdheid en hoe baby’s ontstaan op een eenvoudige manier.
- Vroege puberteit: Begin het gesprek over veranderingen in het lichaam, menstruatie, zaadlozing en seksuele gevoelens.
- Middelbareschoolleeftijd: Bespreek relaties, seksuele oriëntatie, anticonceptie en het belang van wederzijdse instemming.
Hoe voer je het gesprek?
Het belangrijkste is om een veilige en open sfeer te creëren, zodat je kind zich vrij voelt om vragen te stellen en gevoelens te delen. Enkele tips:
- Wees eerlijk en open: Als je het zelf moeilijk vindt om erover te praten, kun je dat benoemen, maar maak het onderwerp niet beladen.
- Luister zonder te oordelen: Reageer niet geschrokken of afkeurend, ook als je kind iets vertelt dat je niet had verwacht.
- Gebruik media als startpunt: Bespreek scènes uit films, nieuwsberichten of socialemediaposts om het gesprek op gang te brengen.
- Maak het een doorlopend gesprek: Eén keer praten is niet genoeg. Zorg dat het onderwerp regelmatig op een natuurlijke manier terugkomt.
Welke afspraken kun je maken?
Naast openheid is het ook belangrijk om afspraken te maken over veilige en respectvolle seks. Hier zijn enkele afspraken die je kunt overwegen:
1. Seks moet veilig gebeuren
- Bespreek het belang van anticonceptie en SOA-preventie.
- Maak een “open lade” met condooms en andere voorbehoedsmiddelen waar je kind zonder schaamte uit mag pakken.
- Leer hen dat “better safe than sorry” altijd geldt.
2. Wederzijdse instemming en respect
- Leer je kind dat beide partners volledig moeten instemmen met seksuele handelingen.
- Bespreek grenzen en hoe ze ‘nee’ kunnen zeggen en herkennen.
- Leer hen het verschil tussen gezonde en ongezonde relaties.
3. Seks onder eigen dak?
- Sommige ouders staan toe dat hun puber seks heeft thuis, mits het veilig en respectvol gebeurt.
- Bespreek of en onder welke voorwaarden je dit toestaat.
- Als je kind een vaste relatie heeft, kun je afspraken maken over slapen bij elkaar.
4. Privacy en verantwoordelijkheid
- Geef je kind ruimte om zelf keuzes te maken, maar laat weten dat je er bent als ze vragen hebben.
- Leer hen dat seksuele keuzes gevolgen hebben, zowel fysiek als emotioneel.
- Bespreek het belang van respect voor privacy, bijvoorbeeld geen intieme foto’s of video’s delen.
Hoe ga je om met moeilijke vragen of onderwerpen?
Sommige vragen kunnen onverwacht komen en lastig te beantwoorden zijn. Probeer altijd:
- Kalmerend en feitelijk te antwoorden.
- Toe te geven als je iets niet weet. Zoek samen de juiste informatie op.
- Je eigen waarden te delen, zonder te dwingen.
- Empathisch te blijven, ook als je mening verschilt.
Tot slot
Praten over seks met je kind of puber is een belangrijk onderdeel van hun opvoeding. Door open, eerlijk en zonder taboes met hen te praten, help je hen om gezonde keuzes te maken en zich veilig te voelen. Maak afspraken over veilige seks, consent en respect en zorg ervoor dat je kind altijd weet dat ze bij je terechtkunnen voor vragen en steun. Zo draag je bij aan een zelfverzekerde en verantwoordelijke jongvolwassene.
